Sevgili okuyucular, teknoloji köşemde genellikle yapay zekanın algoritmik dansından, blockchain’in finansal devriminden ya da drone’ların lojistik mucizelerinden bahsediyorum. Ancak bu hafta, ekranların ötesine uzanan bir hikâye var: Gazze’deki bir çocuğun, açlıktan zayıf düşmüş bedeniyle, bombaların gölgesinde bir avuç su için beklediği anlar. Birleşmiş Milletler raporlarına göre, 7 Ekim 2023’ten bu yana 65 bin Filistinli katledildi. Binlerce çocuk, masum sivil, hayalleriyle gömüldü. Sadece 2025’te 151 çocuk akut yetersiz beslenmeden öldü. Evlerinden sürülen 1,9 milyon insan su kıtlığı, hastalık ve bitmeyen bombardıman altında hayatta kalmaya çalışıyor. 18 yıllık İsrail ablukası, Gazze’yi bir açık hava hapishanesine çevirdi; savaşın üçüncü yılına girerken, siviller hukuksuz saldırılara direniyor, dünya ise çoğu zaman suskun. İşte bu acının ortasında, “Sumud” doğuyor. Arapçada “direniş-kararlılık” mânâsına gelen bu kelime, Global Sumud Flotilla’nın ruhu. 2025 yazında yola çıkan bu uluslararası sivil filo, tıbbi malzeme, gıda ve su taşımıyor sadece; teknolojinin soğuk kodlarında bir umut çığlığı yaratıyor. Bugün, 2 Ekim 2025’te İsrail güçlerinin filosu durdurması, aralarında Greta Thunberg ve Türk aktivistler Ayçin Kantoğlu, Mustafa Muhammed Çakmakcı, Sümeyye Sena Polat, Semanur Sönmez Yaman’nda olduğu düzinelerce aktivisti gözaltına alması, bu direnişi bir kez daha kalplerimize kazıdı. Sumud, Filistin halkının gözyaşlarını dijital bir dayanışmaya dönüştürüyor teknoloji, ablukaya karşı bir kalkan oluyor. Filistin halkının gözyaşları, teknolojinin soğuk kodlarında bir umut kıvılcımı arıyor ve Sumud, tam da bunu vaat ediyor.
Sumud’un Hikayesi: Direnişin Dijital Yansıması
Global Sumud Flotilla, Freedom Flotilla Coalition, Global Movement to Gaza ve Sumud Nusantara gibi grupların birleşimiyle Haziran 2025’te duyuruldu. Hedef: İsrail’in Gazze ablukasını denizden kırmak, tıbbi malzeme, gıda ve su gibi yardımları ulaştırmak. 39 ülkeden delegasyonlar katılan bu girişim, tarihin en büyük sivil filo hareketi olarak anılıyor küçük ve orta boy teknelerle (örneğin, “Madleen” gibi çevik gemiler) yola çıkan yüzlerce aktivist, non-şiddet ilkesine bağlı kalıyor. Ama 2 Ekim’de her şey değişti: İsrail donanması, Akdeniz’de filosu durdurdu, düzinelerce aktivisti gözaltına aldı ve yardımlara el koydu. Amnesty International, bunu “yasadışı müdahale” olarak nitelendirerek, Gazze’deki açlık politikasının bir parçası olarak gördü.
Bu fiziksel engel, Sumud’un dijital boyutunu daha da parlattı. Filo, yola çıkarken bir “gözetim ağı” kurmuştu: Gerçek zamanlı tracker’lar, canlı yayınlar ve sosyal medya kampanyalarıyla dünyanın gözü önünde seyrediyordu. Teknoloji burada sadece araç değil, stratejik bir silah, şeffaflık ve hesap verebilirlik sağlıyor. Bir aktivistin X’te paylaştığı gibi: “Gözlerimizi Sumud’a dikelim!” K-pop hayranlarından Türk sivil gemilerine kadar, küresel bir dayanışma dalgası yarattı.
Dijital Tracker’lar
Sumud’un teknolojik kalbi, filo gemilerinin konumunu anlık paylaşan tracker platformlarında atıyor. Resmi sitede entegre edilen “Global Sumud Flotilla Tracker” (globalsumudflotilla.org/tracker), GPS verilerini kullanarak gemilerin rotasını haritalandırıyor. Bu araç, open-source kütüphaneler gibi Leaflet.js veya Mapbox tabanlı ücretsiz, erişilebilir ve hack’lere karşı dayanıklı. Kullanıcılar, bir geminin Akdeniz’deki hızını, rotasını ve hatta hava koşullarını takip edebiliyor. Daha da etkileyici olanı, “Sumud Flotilla 3D Tracker” (sumudflotilla3dtracker.asapxr.asia): WebGL teknolojisiyle 3D görselleştirme sunuyor, sanki sanal gerçeklikte filosu izliyormuşsunuz gibi.
Dün yaşanan müdahalede bu tracker’lar kahramanlaştı. “Mikeno” adlı tekne, diğerlerini atlatarak Gazze kıyılarına yaklaştı. Tracker verileri bunu doğruladı ve anında viral oldu. Nasıl çalışıyor? GPS modülleri (muhtemelen Raspberry Pi tabanlı IoT cihazları) gemilerden uydu sinyalleri gönderiyor, bulut sunucular (AWS veya benzeri) üzerinden işleniyor ve API’lerle web’e aktarılıyor. Bu, sadece bir harita değil; bir “dijital tanıklık” sistemi. İsrail’in jammer cihazlarıyla sinyalleri bozma girişimlerine rağmen (bazı kullanıcılar tracker’ların kısa süreli kesintilerini rapor etti), yedekli sunucular ve mesh ağlar sayesinde süreklilik sağlandı.
Teknoloji açısından bakarsak, bu tracker’lar endüstri standartlarını aşıyor. Benzer sistemler, lojistikte (UPS’in rota optimizasyonu) veya dron navigasyonunda kullanılıyor, ama Sumud’da etik bir katman ekleniyor: Veri gizliliği. Katılımcıların konumları anonimleştiriliyor, GDPR uyumlu çünkü bu bir direniş, casusluk değil. Gelecekte, AI entegrasyonuyla (örneğin, makine öğrenimiyle rota tahminleri) daha akıllı hale gelebilir: Tehlikeli sularda alternatif yollar önererek can kaybını önleyebilir.
Sosyal Medya: Viral Aktivizm ve Algoritma Savaşı
Sumud’un megafonu, elbette X (eski Twitter). #STAND4SUMUD, #GlobalSumudFlotilla ve #SumudForGaza gibi etiketler, son 24 saatte milyonlarca etkileşim aldı. Bir K-pop hayranı topluluğunun “Rengini paylaş, farkındalığı yay!” kampanyası, binlerce repost’la algoritmayı hack’ledi X’in “For You” akışında üst sıralara taşındı. Türk kullanıcılar, “45’ten fazla sivil gemi Gazze’ye doğru!” diye haykırdı, hatta Bangladeşli bir fotoğrafçının katılımı gibi kişisel hikayeler paylaşıldı.
Burada teknoloji devreye giriyor: Canlı yayınlar, YouTube üzerinden taşınıyor. Örneğin, “LIVE: Global Sumud Flotilla Ship Carrying Aid to Gaza” akışı, müdahale anlarını saniye saniye belgeledi. Videolarda, İsrail gemilerinin yaklaşmasını gösteren drone çekimleri var muhtemelen DJI Mavic serisi dronlar, 4K çözünürlükte. Ama zorluk da burada: X’in AI moderasyon algoritmaları, “şiddet içeren” içerik diye etiketleyip sansürleyebiliyor. Sumud aktivistleri, bunu aşmak için “gölge ban” taktikleri kullanıyor: Metin tabanlı uyarılar, emoji’ler ve alternatif platformlar (Telegram kanalları). Bir postta: “Gözlerimizi kapatmayalım, tracker’lara bakın!”
Bu, bir algoritma savaşı. X’in Grok gibi AI’leri, etiketleri tarayarak yayılmayı hızlandırıyor, ama İsrail’in siber takımı (Unit 8200) de devrede: Bazı tracker’lar DDoS ataklarına uğradı, videolar coğrafi kısıtlamalara takıldı. Yine de, blockchain burada devreye girebilir henüz tam kullanılmasa da, benzer insani yardımlarda (örneğin, UNHCR’nin yardım takibinde) blockchain, bağışların şeffaf akışını sağlıyor. Sumud için bir NFT kampanyası veya Ethereum tabanlı token’lar, yardımların Gazze’ye ulaştığını kanıtlayabilir: Her kargo, bir akıllı kontratla doğrulanır.
Ahlâki Sınırlar: Teknoloji Kimin Elinde?
Sumud, teknolojinin tarafsız olmadığını gösteriyor. İsrail’in müdahalesi, sadece fiziksel değil; dijital. Jammer’lar GPS’i bozarken, siber istihbarat videoları manipüle ediyor. Bu, ahlâki bir ikilem: Teknoloji direnişi güçlendirirken, kötüye kullanım riski taşıyor. Biz teknoloji yazarları olarak sormalıyız: Open-source araçlar, herkesin erişimine açıkken, neden bazı ülkeler sansürü aşamıyor? Sumud, cevabı veriyor: Küresel dayanışma. 13 teknenin durdurulması, deportasyon kararları (Avrupa’ya geri gönderme) rağmen, bir tekne (Mikeno) kıyıya ulaştı tracker sayesinde kanıtlandı.
Dijital Sumud’un Küresel Mirası ve Geleceği
Sumud Flotilla, teknolojinin direnişi nasıl dönüştürdüğünün bir metaforu olmanın ötesinde, küresel bir uyanışın parçası. GPS tracker’lardan viral etiketlere, bu girişim ablukayı sadece denizde değil, dijital alanda kırıyor ve bu etki, Filistin’in ötesine uzanıyor. Düşünün: Ukrayna’da drone’lar savaş alanlarını değiştirirken, Hong Kong protestolarında Signal app’ler gizli iletişim sağladı; Arap Baharı’nda sosyal medya devrimleri tetikledi. Sumud, bu zincirin son halkası teknolojinin insan hakları mücadelesindeki rolünü genişletiyor. Greta Thunberg’in gözaltı videosu gibi anlar, milyonları mobilize etti; Türk gemilerinin Gazze’ye doğru yola çıkışı, zincirleme bir etki yarattı. İtalya ve Yunanistan’ın diplomatik çağrıları, küresel pro-Palestin protestoları gibi.
Dayanıklılık, kod satırlarında da yazılır ama bu, sadece Filistin için değil; Myanmar’daki etnik temizliğe, Sudan’daki iç savaşa veya dünyanın herhangi bir köşesindeki baskıya karşı bir şablon. Teknolojiyi sadece gadget’lar olarak görmeyin; o, insanlık mücadelesinin evrensel aracı. Gözlerinizi tracker’lara dikin, etiketleri paylaşın, çünkü ablukaları kırmak fiziksel veya dijital bir tık ötede, küresel bir iradeyle mümkün.
